Hielspoor en fasciitis plantaris

Hielpijn komt vaak voor. Bij de meeste mensen gaat het dan om een fasciitis plantaris. Dit is een overbelasting van het peesblad van de voetzool. De voet vormt in de lengte een boog. Die boog wordt overspannen door een dik peesblad, de fascia plantaris. Wanneer je voet op de grond staat, komt de fascia plantaris op spanning door het lichaamsgewicht.

Bij lang aanslepende last aan de fascia plantaris is er meestal een verstoord genezingsproces aanwezig en spreekt men ook van fasciosis plantaris. De microscopische structuur van de pees wordt aangetast. Hierdoor wordt de pees kwetsbaarder en gevoeliger voor overbelasting en pijn.

In de volksmond wordt een fasciitis plantaris vaak een hielspoor genoemd. Een hielspoor is een beenvormig aangroeisel aan de onderzijde van het hielbeen. Dit aangroeisel komt ook heel vaak voor bij mensen die geen hielpijn hebben. Is er pijn? Dan wordt dit meestal door het peesblad veroorzaakt. Daarom hoeven we een eventueel hielspoor niet met een operatie te verwijderen.

Aanpak symptomen

Vermindering van ontsteking kan gebeuren door een bad van ijswater te nemen of door ijs te leggen op de pijnlijke zone. Verder kan je ontstekingsremmers gebruiken gedurende enkele dagen. Vaak hebben ontstekingsremmers echter weinig of geen effect. Op lange termijn zijn ze zelfs af te raden. Ze remmen het genezingsproces en verstoren de inschatting van de overbelasting.

Aanpassing activiteiten en aanpak van risicofactoren

Aangezien een fasciitis plantaris een overbelastingsprobleem is, moeten we dit ook op die manier aanpakken. De overbelasting moet je vermijden zodat het peesblad kan herstellen. Bij hevige last moet je belastende activiteiten verminderen. Daarnaast moet je de voet goed beschermen met stevige schoenen en steunzolen. Heb je overgewicht? Je kunt de kans op herval verminderen door je overgewicht aan te pakken.

Steunzolen en aangepast schoeisel

Waarom steunzolen? Zoals je weet ontstaat hielspoor door overbelasting. De orthopedische steunzolen reduceren overbelasting. Ze zorgen dat de fascia plantaris (de bindweefselband) goed ondersteund wordt tijdens het stappen. Is er een abnormale stand van de voet? Dan corrigeren de steunzolen dat ook. 
Je combineert de steunzolen best met stevige schoenen. Stevige schoenen zijn schoenen die hun vorm behouden als je ze met je handen probeert te verfrommelen. Heb je veel last? Vermijd om blootvoets, op kousen, op sandalen of met pantoffels te lopen. Om het resultaat van de behandeling in te schatten, reken je toch op meerdere maanden.

Oefentherapie

Een verkorting van het peesblad gecombineerd met een verkorting van de achillespees en de posterieure keten veroorzaakt de overbelasting van de fascia plantaris. De arts raadt je ook aan om oefeningen te doen. Bij de oefeningen leggen we de nadruk op stretchingsoefeningen van de achterste keten en spierversterkende oefeningen van de voetspieren. Die oefeningen moet je thuis regelmatig doen om een goed resultaat te krijgen. We kunnen kinesitherapie voorschrijven om je oefeningen aan te leren en correct te helpen uitvoeren. Om het resultaat van de behandeling in te schatten, reken je toch op meerdere maanden.

Nachtspalk of strassburg sock

Vaak is er meer last bij de eerste stappen ’s morgens. De achillespees en fascia plantaris worden spontaan korter tijdens de nacht. De eerste stappen zetten dan extra spanning op de verkorte pezen. Om de voetzool en achillespees op lengte te houden tijdens de nacht kan je een nachtapparaat dragen. Dit is een nachtspalk of een strassburg sock (soort kous). Ook als je dit slechts een deel van de nacht draagt, blijft dit zinvol.

Infiltratie met cortisone

Infiltraties met cortisone gebruiken we minder en minder en hebben voor deze problematiek geen effect op lange termijn. Cortisone werkt ontstekingsremmend en verzwakt het peesblad waardoor de spanning vermindert. Via een spuitje brengen we het product rechtstreeks in aan de aanhechting van het peesblad.

Extracorporele shockgolftherapie en PRP

ESWT staat voor Extracorporal Shock Wave Therapy en is een therapie waarbij we externe geluidsgolven gebruiken om pees- en botproblemen te behandelen. Deze geluidsgolven verplaatsen zich als drukgolven. Het is een methode die we alleen gebruiken als klassieke behandelingen weinig resultaat geven. Shockwavetherapie stimuleert de lokale doorbloeding en bevordert de aanmaak van gezond peesweefsel. Het vernietigt verkalkingen en helpt chronische ontstekingen genezen. 
ESWT voeren we standaard in 3 opeenvolgende sessies uit met interval van 1 à 2 weken. Het effect van de ESWT-behandeling is te verwachten vanaf 3-6 weken na de laatste behandelsessie.

PRP (Platelet Rich Plasma)-behandeling kan zinvol zijn indien de standaardbehandelingen niet helpen. Na een bloedafname centrifugeren we het bloed om de bloedplaatjes met groeifactoren te selecteren. Dit spuiten we dan terug in het peesblad.

Voor beide technieken maak je een afspraak bij de dienst fysische geneeskunde.

De meeste patiënten met fasciitis plantaris verbeteren zonder operatie. We overwegen een operatie alleen bij patiënten die geen beterschap hebben 6 tot 12 maanden na een niet-operatieve behandeling. Naar schatting is dat bij minder dan 2% van de patiënten nodig. Een goed resultaat na een operatie is te verwachten in 75% van de gevallen, maar een langere herstelperiode en aanhoudende pijn zijn niet zeldzaam na een ingreep.

Daarbij zijn er verschillende methodes van chirurgie:

• Insnijden van het peesblad om de spanning te verminderen.
• Verlengen van de achillespees om de spanning over de achterste keten te verminderen.
• Verwijderen van het hielspoor (heel zelden).
• Vrijleggen van de zenuwen ter hoogte van de binnenzijde van de hiel.

Nazorg
De nazorg en herstelperiode hangt af van het type ingreep en varieert van enkele weken tot maanden. Na de ingreep zet je de oefentherapie en de steunzoolbehandeling verder voor een optimaal resultaat.