Beslissingen bij het levenseinde

Vroegtijdige zorgplanning is een proces van continu overleg tussen jou als patiënt en je zorgverlener(s). Dit proces wil je waarden en wensen ten aanzien van je (toekomstige) zorgnoden uitklaren.

Het tijdig bespreken van medische zorg en persoonlijke wensen kan rust brengen en nodeloze interventies vermijden. Dit proces van vroegtijdige zorgplanning kan eventueel leiden tot één of een aantal geschreven wilsverklaringen.

Lees meer over vroegtijdige zorgplanning

Dit is een document dat zo nauwkeurig mogelijk beschrijft welke zorg (behandelingen, onderzoeken, transfers,…) je weigert indien je wilsonbekwaam wordt. Het medisch team is wettelijk verplicht om hier rekening mee te houden. 
Een negatieve wilsverklaring is des te belangrijker als je vermoedt dat je familieleden niet dezelfde mening zullen hebben over de zorg die ze voor jou als wilsonbekwame wensen.

Het kan ook zinvol zijn om iemand als jouw vertegenwoordiger aan te stellen. Dit hoeft geen bloedverwant te zijn. Het is iemand met wie je vooraf afstemt dat hij/zij je zal vertegenwoordigen wanneer je zelf je wil niet meer kan uiten. Hij/zij kan dan in jouw plaats in dialoog gaan met artsen en zorgverleners omtrent de heel specifieke medische situatie waarin je terechtgekomen bent. Het spreekt vanzelf dat iemand je alleen kan  vertegenwoordigen als hij/zij het eens is met je negatieve wilsverklaring. 

Ook als je geen voorafgaande negatieve wilsverklaring hebt opgemaakt, worden beslissingen zorgvuldig overwogen.

Lees meer over voorafgaande negatieve wilsverklaring

De wet voorziet de mogelijkheid om vooraf een wilsverklaring op te stellen waarin je euthanasie vraagt indien je onomkeerbaar in een comateuze toestand bent. Dit document is onbeperkt geldig.

Lees meer over voorafgaande wilsverklaring euthanasie

De voorafgaande wilsverklaring euthanasie is niet hetzelfde als een actuele vraag naar euthanasie. 

Euthanasie is het opzettelijk levensbeëindigend handelen door een arts op jouw duurzaam verzoek als je ondraaglijk en uitzichtloos lijdt. Hierbij worden middelen toegediend, waardoor je leven enkele minuten na het starten van de toediening eindigt.

Sinds 2002 is euthanasie in België wettelijk toegelaten. Dit is echter geen onvoorwaardelijk recht.

De vraag naar euthanasie is een vraag naar een radicaal onomkeerbaar einde van het leven en vraagt dus om de nodige sereniteit en overleg. Bij het beslissingsproces is inbreng vanuit het multidisciplinair team een wettelijke vereiste en betrokkenheid van je naaste familieleden een meerwaarde.
De voorwaarden voor euthanasie zijn strikter wanneer je niet terminaal ziek bent. Binnen het wettelijk kader is in bepaalde omstandigheden euthanasie mogelijk als je fysiek of psychisch uitzichtloos lijdt zonder dat dit levensbedreigend hoeft te zijn. Gezien de impact van een dergelijke beslissing moet het vaststaan dat alle therapeutische mogelijkheden en perspectieven verkend werden.

Een euthanasieprocedure (van euthanasieverzoek tot uitvoering) kan geruime tijd duren. Een euthanasie wordt niet dringend uitgevoerd zonder lopende procedure.

Lees meer over de wettelijke voorwaarden

Lees meer over de de uitbreiding van de wet naar minderjarigen

Enerzijds heb je als wilsbekwame patiënt (of jouw vertegenwoordiger) het recht een therapie te weigeren. Anderzijds kan je (of jouw vertegenwoordiger) je arts ook niet dwingen tot therapeutische hardnekkigheid. In beide gevallen is open communicatie hierover van essentieel belang.

Deze beslissingen worden vastgelegd in een ‘code beperking therapie’. Deze code stelt duidelijk welke medische behandelingen wel of niet meer gegeven worden.

Palliatieve zorg is de zorg die de levenskwaliteit wil verbeteren wanneer je te maken krijgt met een ongeneeslijke en evolutieve aandoening. Het is wenselijk dat die zorg tijdig wordt opgestart, ook al krijg je nog therapie. Palliatieve zorg is een totaalzorg die afgestemd is op de noden van jou als patiënt en op die van je partners in zorg. Dit kan gaan om comfort bieden bij fysieke en psychische klachten zoals pijn en angst. Evenzeer betreft het sociale ondersteuning of hulp bij spirituele vragen in verband met zingeving en verlies.

Lees meer over palliatieve zorg

Palliatieve sedatie wordt toegepast om ondraaglijke symptomen te onderdrukken door te sederen. We verminderen hierbij het bewustzijn tijdelijk of blijvend. Dit is geen euthanasie. Palliatieve sedatie is een medische beslissing. De arts beslist over de opstart van palliatieve sedatie of niet en wanneer dit gebeurt. Dit in overleg met de patiënt indien mogelijk.

De slaap kan onderbroken worden voor contact met je familieleden of andere personen waarvan je afscheid wil nemen. Bij palliatieve sedatie is het niet de bedoeling het natuurlijke stervensproces te versnellen. Het is belangrijk dat je naasten zich hiervan bewust zijn en hun aanwezigheid en zorg naar draagkracht doseren.

Volgens de wet van 13 juni 1986 betreffende orgaandonatie is iedereen die in het bevolkingsregister is ingeschreven een potentiële donor, tenzij hij/zij zich daartegen verzet heeft. 

Toch gaan er jaarlijks nog heel wat organen verloren omdat de familie twijfelt of weigert en de artsen daaraan tegemoet komen. Om dit te vermijden is het niet onbelangrijk dat je je wensen vooraf aan je familie meedeelt.

Lees meer over orgaan- en weefseldonatie

De lichaamsschenking aan de wetenschap is noodzakelijk voor de vorming van onze toekomstige artsen en voor onderzoek naar nieuwe technieken.

Je kan zelf bepalen dat na je dood je lichaam moet worden afgestaan voor wetenschappelijk onderzoek. 

Lees meer over lichaamsschenking aan de wetenschap